capitalis

capitalis
căpĭtālis, e, adj. [caput].
I.
Relating to or belonging to the head. In this signif. extant only in the subst. capital, a headdress of priests, Varr. L. L. 5, § 130 Müll.; but, capital linteum quoddam, quo in sacrificiis utebantur, Paul. ex Fest. p. 48 ib. —
II.
Transf.
A.
Relating to life, by which life is endangered, capital:

periculum,

peril of life, Plaut. Trin. 4, 3, 81; id. Rud. 2, 3, 19:

caedis,

id. Most. 2, 2, 44:

morbus,

endangering life, dangerous, Gell. 16, 13, 5.—
2.
Esp. freq. as jurid. t. t. of those crimes which are punishable by death or by the loss of civil rights, capital, v. Dig. 21, 1, 23, § 2; 48, 1, 2:

accusare aliquem rei capitalis,

of a capital crime, Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:

qui in vinculis essent damnati rei capitalis,

id. Sen. 12, 42:

cui rei capitalis dies dicta sit,

Liv. 3, 13, 4:

reus rerum capitalium,

Cic. Verr. 2, 2, 39, § 95:

manifesti rerum capitalium,

Sall. C. 52 fin.:

rerum capitalium condemnati,

id. ib. 36, 2:

damnati,

Tac. A. 1, 21 fin.:

in rerum capitalium quaestionibus,

Cic. Verr. 2, 2, 28, § 68:

crimen,

id. ib. 2, 5, 9, § 23; Tac. A. 3, 60: facinora, Cic. poët. N. D. 1, 6, 13; cf.

flagitia,

Ter. Ad. 4, 7, 5:

maleficia,

Dig. 48, 8, 18 pr.:

judex rei capitalis,

Quint. 7, 3, 33; Curt. 6, 8, 25; Cic. Dom. 30, 78:

capitalium rerum vindices,

Sall. C. 55 al.:

fraudem admittere,

Cic. Rab. Perd. 9, 26:

causae,

Quint. 8, 3, 14:

judicia,

id. 4, 1, 57:

noxa,

Liv. 3, 55, 5:

poenā afficere aliquem,

Suet. Caes. 48:

condemnare,

id. Dom. 14:

animadversione punire,

id. Aug. 24:

supplicio incesta coërcere,

id. Dom. 8:

capitale nullum exemplum vindictae,

Plin. 29, 1, 8, § 18:

supplicium,

Curt. 3, 2, 17:

capitalis locus ubl si quid violatum. est, caput violatoris expiatur,

Fest. p. 50:

judicium trium virorum capitalium,

who had charge of the prisons and of executions, Cic. Or. 46, 156; Liv. 39, 14, 10; 25, 1, 10; cf. id. 32, 26, 17; and the joke of Cic. Fam. 7, 13, 2.—Also subst.: căpĭtal (postAug. sometimes căpĭtāle, as also in poorer MSS. of earlier authors), plur. capitalia, a death ( real or civil ), banishment, etc., in consequence of crime:

capital = facinus quod capitis poenā luitur,

Fest. p. 37: capital kephalikê timôria, Vet. Gloss.
(α).
Capital facere, Plaut. Men. 1, 1, 16; id. Merc. 3, 4, 26: scimus capital esse irascier, Lucil. ap. Non. p. 38, 17:

quique non paruerit capital esto,

Cic. Leg. 2, 8, 21; id. Inv. 2, 31, 96:

praesidio decedere apud Romanos capital esse,

Liv. 24, 37, 9 Gronov.; Mel. 1, 9, 7 Tzschuck; Curt. 8, 4, 17; 8, 9, 34; Quint. 9, 2, 67:

degredi viā capital leges fecere,

Plin. 12, 14, 32, § 63; 10, 23, 31, § 62; Just. 2, 7, 8; Suet. Calig. 24 Oud. and Wolf; Sil. 13, 155; cf. Front. 4, 6, 3 Oud.—
(β).
Capitale:

capitale est obicere anteacta,

Quint. 9, 2, 67; Tac. Agr. 2.—
(γ).
Plur.:

capitalia: capitalia vindicanto,

Cic. Leg. 3, 3, 6:

capitalia ausi plerique,

Liv. 26, 40, 17; Suet. Tib. 58.—
b.
Trop.:

inimicus,

a mortal enemy, Plaut. Poen. 4, 2, 57:

hostis,

a deadly enemy, Cic. Cat. 2, 2, 3:

adversarius,

id. Fin. 4, 12, 31:

odium,

id. Lael. 1, 2:

ira,

Hor. S. 1, 7, 13:

inimicitiae,

Dig. 17, 1, 23, § 25:

minae, Cod. 2, 20, 7: oratio,

very pernicious, dangerous, Cic. Off. 2, 21, 73:

capitalis et pestifer Antonii reditus,

id. Phil. 4, 1, 3:

totius autem injustitiae nulla capitalior quam eorum, etc.,

id. Off. 1, 13, 41:

nulla capitalior pestis quam, etc.,

id. Sen. 12, 39.—
B.
That is at the head, chief, first in something, pre-eminent, distinguished (rare): capitale vocamus Ingenium sollers (as we often use capital ), Ov. F. 3, 839:

Siculus ille (sc. Philistus) capitalis, creber, acutus, etc.,

a writer of the first rank, Cic. Q. Fr. 2, 11 (13), 4: jocus, a capital joke, Treb. XXX. Tyrann. 10. — Comp.:

hoc autem erat capitalior, quod, etc.,

more important, Cic. Verr. 2, 2, 70, § 170.—Hence, adv.: căpĭtālĭter, mortally, capitally:

lacessere,

Plin. Ep. 1, 5, 4:

odisse,

mortally, Amm. 21, 16, 11.—Esp.,
2.
As judicial t. t., of punishments, capitally, so as to affect life or citizenship, Cod. Th. 3, 14, 1; Veg. Mil. 2, 22.

Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. . 2011.

Игры ⚽ Нужна курсовая?

Look at other dictionaries:

  • CAPITALIS — vulgo Captau seu Capitau Gallis, dignitatis nomen, quibusdam ex illustrioribus Aquitaniae Proceribus attribui solitum, quos Comitibus, Vicecomitibus et Baronibus accenset Consuetudo municipalis Burdegal. arlic. 75. In iis praecipui, le Captal de… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Capitalis — Capitalis,   römische Großbuchstabenschrift in Steininschriften, Schrift …   Universal-Lexikon

  • Capitalis — Als Capitalis (lat. „den Kopf betreffend“) wird eine Familie antiker römischer Majuskelschriften bezeichnet. Zu diesen zählen: die Capitalis Monumentalis, eine in Stein gehauene Monumentalschrift, die Capitalis Quadrata, eine handschriftliche… …   Deutsch Wikipedia

  • Capitalis — pagrindinis statusas T sritis gyvūnų anatomija, gyvūnų morfologija atitikmenys: lot. Capitalis ryšiai: platesnis terminas – pagrindiniai terminai …   Veterinarinės anatomijos, histologijos ir embriologijos terminai

  • Capitalis Rustica — im Vergilius Romanus, fol. 14r Die Capitalis Rustica, eine Schriftart, ist eine Variante der antiken römischen Majuskelschrift Capitalis. Anders als die harmonische Capitalis Quadrata mit ihren strengen geometrischen Vorgaben zeichnet sich die… …   Deutsch Wikipedia

  • Capitalis rustica — im Vergilius Romanus, fol. 14r Die Capitalis rustica, eine Schriftart, ist eine Variante der antiken römischen Majuskelschrift Capitalis. Anders als die harmonische Capitalis Quadrata mit ihren strengen geometrischen Vorgaben zeichnet sich die… …   Deutsch Wikipedia

  • Capitalis rustica — en latín, las mayúsculas rústicas, es una forma de caligrafía de la antigua Roma. Como el término tenía una connotación negativa en contraposición con las más elegantes mayúsculas cuadradas romanas Bernhard Bischoff introdujo el término… …   Wikipedia Español

  • Capitalis fascia — (Chir.), so v.w. Hippokratische Mütze …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Capitalis poena — (lat.), so v.w. Capitalstrafe …   Pierer's Universal-Lexikon

  • Capitalis res — (lat.), Vergehen, worauf der Tod od. bürgerlicher Tod, z.B. Exil steht, s.u. Verbrechen …   Pierer's Universal-Lexikon

  • CAPITALIS Anliae Justitiarius — vide voce Iustitiarius …   Hofmann J. Lexicon universale

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”